Kogo przepisy wykluczają z rozliczania się ryczałtem?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania, która nie pozwala na pomniejszanie przychodu o koszty jego uzyskania [1]. Mimo wielu zalet, nie każdy przedsiębiorca może z tej formy skorzystać. Przepisy jasno określają, kto jest wykluczony z możliwości rozliczania się ryczałtem.

Podstawowe informacje o ryczałcie ewidencjonowanym

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych stanowi alternatywę dla skali podatkowej czy podatku liniowego. Jest dostępny dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, osób duchownych oraz osób osiągających przychody z rolniczego handlu detalicznego [2]. Stawki tego podatku wahają się od 2% do 17%, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności [1].

Warto wiedzieć, że limit przychodu, który uprawnia do korzystania z tej formy opodatkowania, wynosi 2 miliony euro w roku poprzedzającym rok podatkowy [1][2]. To istotne ograniczenie dla większych przedsiębiorstw.

Wybór ryczałtu wiąże się z prowadzeniem uproszczonej księgowości, co stanowi znaczne ułatwienie dla przedsiębiorców. Niemniej jednak, warto mieć świadomość, że ta forma opodatkowania pozbawia prawa do wspólnego rozliczenia z małżonkiem oraz odliczania ulgi na dziecko [1][2].

Wyłączenia podmiotowe z opodatkowania ryczałtem

Przepisy podatkowe jednoznacznie definiują, kto nie może korzystać z ryczałtu. Z rozliczania się ryczałtem wykluczone są osoby, które opłacają podatek w formie karty podatkowej [1]. To pierwsze istotne ograniczenie, które warto mieć na uwadze.

Również podatnicy korzystający z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego nie mogą rozliczać się ryczałtem [3]. Dotyczy to m.in. przedsiębiorców, którzy korzystają z ulg i zwolnień przewidzianych w specjalnych strefach ekonomicznych.

Kolejną grupą wykluczoną z możliwości stosowania ryczałtu są przedsiębiorcy uzyskujący przychody z określonych rodzajów działalności. Chodzi tu o prowadzenie aptek, handel dewizami czy częściami do pojazdów mechanicznych [1][3]. Te branże, ze względu na swoją specyfikę, zostały wykluczone przez ustawodawcę z możliwości korzystania z uproszczonej formy opodatkowania.

Branże wykluczone z opodatkowania ryczałtem

Oprócz wcześniej wymienionych rodzajów działalności, istnieją również inne branże, których przedstawiciele nie mogą skorzystać z ryczałtu. Wykluczenie z ryczałtu dotyczy między innymi osób świadczących usługi finansowe, ubezpieczeniowe czy kantorowe [3].

Przedsiębiorcy zajmujący się handlem częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych również nie mogą wybrać tej formy opodatkowania [1][3]. Ustawodawca uznał, że w przypadku tych branż, standardowe formy opodatkowania są bardziej adekwatne.

Warto podkreślić, że zmiany wprowadzone przez Polski Ład wpłynęły na definicję wolnych zawodów, co bezpośrednio przełożyło się na dostępność ryczałtu dla niektórych grup zawodowych [2]. To pokazuje, że przepisy dotyczące wyłączeń podmiotowych z opodatkowania ryczałtem mogą ulegać zmianom w zależności od aktualnej polityki podatkowej państwa.

Ograniczenia dotyczące struktury działalności

Istnieją również ograniczenia dotyczące struktury prowadzonej działalności. Przedsiębiorcy prowadzący działalność w formie spółki innej niż spółka cywilna nie mogą korzystać z ryczałtu [3]. To istotne ograniczenie dla osób, które planują rozwój swojej działalności w kierunku bardziej złożonych form prawnych.

Również wyłączeni z ryczałtu są podatnicy, którzy prowadzą działalność w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenie lombardu) [3]. Ten rodzaj działalności, ze względu na swoją specyfikę, został przez ustawodawcę zakwalifikowany do grupy wyłączonej z możliwości korzystania z uproszczonej formy opodatkowania.

Warto podkreślić, że w przypadku prowadzenia działalności w różnych branżach, jeśli choć jedna z nich jest wykluczona z możliwości stosowania ryczałtu, przedsiębiorca nie może wybrać tej formy opodatkowania dla całości swojej działalności [3].

Konsekwencje wyboru ryczałtu i alternatywne formy opodatkowania

Wybór ryczałtu, poza wspomnianymi już ograniczeniami dotyczącymi wspólnego rozliczenia z małżonkiem czy ulgi na dziecko, wiąże się również z innymi konsekwencjami. Podatnicy korzystający z ryczałtu mogą odliczyć niektóre wydatki, takie jak składki na ubezpieczenia społeczne, ale nie mogą odliczyć ulgi prorodzinnej [2].

Warto zauważyć, że ryczałt może być korzystny dla przedsiębiorców z niskimi kosztami działalności [2]. W sytuacji, gdy koszty prowadzenia działalności są znaczące, bardziej opłacalne mogą być inne formy opodatkowania, takie jak skala podatkowa czy podatek liniowy.

Dla przedsiębiorców, którzy nie mogą lub nie chcą korzystać z ryczałtu, dostępne są alternatywne formy opodatkowania, takie jak wspomniana już skala podatkowa, podatek liniowy czy karta podatkowa. Każda z tych form ma swoje zalety i wady, a wybór zależy od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy.

Ryczałt a najem prywatny

Interesującym przypadkiem jest opodatkowanie przychodów z najmu prywatnego. Od 2023 roku przychody z najmu prywatnego są obligatoryjnie opodatkowane ryczałtem [1]. To oznacza, że osoby uzyskujące przychody z wynajmu nieruchomości w ramach najmu prywatnego (a nie działalności gospodarczej) nie mają możliwości wyboru innej formy opodatkowania.

Ta zmiana przepisów wpłynęła na sytuację podatkową wielu osób, które wcześniej mogły wybierać między ryczałtem a skalą podatkową. Teraz, niezależnie od preferencji, muszą stosować ryczałt.

Podsumowanie

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to forma opodatkowania, która może być korzystna dla wielu przedsiębiorców, szczególnie tych z niskimi kosztami działalności. Jednakże, nie każdy może z niej skorzystać.

Przepisy wykluczają z możliwości rozliczania się ryczałtem osoby opłacające podatek w formie karty podatkowej, korzystające z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego, prowadzące apteki, handlujące dewizami czy częściami do pojazdów mechanicznych [1][3].

Dodatkowo, ograniczenia dotyczą również struktury prowadzonej działalności, co wyklucza przedsiębiorców prowadzących działalność w formie spółki innej niż spółka cywilna [3].

Przed wyborem formy opodatkowania warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację, uwzględniając zarówno korzyści, jak i ograniczenia wynikające z każdej z dostępnych opcji.

Źródła:

[1] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00263
[2] https://www.pitax.pl/wiedza/poradnik-rozliczenia/ryczalt-ewidencjonowany/
[3] https://www.360ksiegowosc.pl/wylaczenia-podmiotowe-z-opodatkowania-ryczaltem/