Kody GTU – czy dotyczą wyłącznie sprzedaży?

Kody GTU to obowiązkowe oznaczenia stosowane przez czynnych podatników VAT, dotyczące sprzedaży określonych grup towarów i usług szczególnie narażonych na nadużycia podatkowe. Nie odnoszą się one do zakupów, a ich głównym celem jest wspieranie systemu kontroli VAT oraz uszczelnienie rozliczeń podatkowych[1][2][3][7].

Czym są kody GTU i kogo dotyczą?

Kody GTU, czyli Grupy Towarowo-Usługowe, stanowią podział 13 wybranych grup towarów i usług, które według ustawodawcy są szczególnie zagrożone nadużyciami w podatku VAT. Obowiązek stosowania oznaczeń dotyczy wyłącznie czynnych podatników VAT, którzy wykonują sprzedaż objętą tymi kategoriami. Oznacza to, że każdy sprzedawca wprowadzający do obrotu towary lub usługi przypisane jednej z 13 grup musi stosować je w swojej ewidencji VAT, a tym samym oznaczyć odpowiednio w pliku JPK_V7[1][3][5].

Kody GTU obejmują m.in. alkohole, paliwa, wyroby tytoniowe, odpady, elektronikę, pojazdy, leki, budynki, usługi niematerialne oraz transportowe. Kryterium decydującym o przyporządkowaniu właściwego kodu jest nie tyle charakter działalności podatnika, co rodzaj sprzedawanego produktu lub świadczonej usługi[2][3][6].

Czy kody GTU dotyczą wyłącznie sprzedaży?

Najważniejsza zasada, o której powinien pamiętać podatnik, to fakt, że kody GTU dotyczą wyłącznie sprzedaży towarów i usług. Oznaczenia te nie mają zastosowania przy rejestracji zakupów – zarówno w ewidencji VAT zakupu, jak i w plikach JPK nie wykazuje się kodów GTU po stronie nabycia[1][7]. Stosowanie ich jest zatem jednostronne i dotyczy tylko aspektu sprzedażowego aktywnych podatników VAT.

Ponadto, kody GTU nie muszą być umieszczane bezpośrednio na fakturze sprzedaży – wymóg ich stosowania ogranicza się do prawidłowego wskazania odpowiedniego oznaczenia grupy w strukturze JPK_V7 przesyłanej do fiskusa. W efekcie, dla klienta faktura może nie różnić się od dotychczasowej, natomiast urząd skarbowy uzyskuje znacznie pełniejsze dane o skali i rodzaju obrotu towarami lub usługami wrażliwymi na oszustwa podatkowe[3][7].

Proces identyfikacji i stosowania kodów GTU

Stosowanie kodów GTU polega na zidentyfikowaniu, czy dana sprzedaż podlega pod jedną z 13 wyznaczonych grup i wprowadzeniu odpowiedniego oznaczenia do ewidencji. Mechanizm wygląda następująco: w momencie kiedy powstaje obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży wybranego towaru lub usługi, podatnik przyporządkowuje właściwy kod GTU i oznacza taką transakcję w pliku JPK_V7. Następnie plik ten jest przesyłany do organów podatkowych[1][4][7].

W praktyce proces ten jest coraz częściej wspomagany przez nowoczesne systemy księgowe i programy do fakturowania, które automatyzują przypisywanie kodów GTU. Rozwiązania te upraszczają procedurę i eliminują ryzyko błędów, a także zwiększają efektywność raportowania dla przedsiębiorców oraz urzędników podatkowych[6].

Kategorie kodów GTU i ich zakres

Na listę wchodzi 13 kategorii GTU (GTU_01 – GTU_13), których szczegółowe zakresy określono ustawowo. Znajdują się tam m.in. alkohole (GTU_01), paliwa (GTU_02), oleje (GTU_03), tytoń (GTU_04), wyroby elektroniczne (GTU_06), leki (GTU_09), budynki (GTU_10), usługi niematerialne (GTU_12) czy usługi transportowe (GTU_13)[2][3][6]. Obejmuje to produkty i usługi najbardziej zagrożone ryzykiem wyłudzeń VAT, co stanowi logiczne uzasadnienie wdrożenia systemu oznaczeń w praktyce gospodarczej.

Notabene, sprzedaż innych produktów czy usług spoza wskazanych w wykazie nie pociąga za sobą obowiązku stosowania GTU nawet jeśli podatnik jest czynnym płatnikiem VAT[5].

Znaczenie kodów GTU dla ewidencji i raportowania VAT

Główną rolą kodów GTU jest uszczelnienie systemu podatkowego i wsparcie organów podatkowych w walce z wyłudzeniami VAT. Kody te umożliwiają precyzyjniejsze monitorowanie określonych obszarów obrotu i weryfikację, czy podatnik właściwie rozlicza podatek od towarów i usług szczególnie podatnych na nadużycia fiskalne[1][2][4].

Stosowanie kodów GTU, choć niewidoczne bezpośrednio na wydawanej fakturze, jest kluczowe w kontekście przygotowania JPK_V7. Każda sprzedaż objęta obowiązkiem GTU jest raportowana w tej strukturze z odpowiednim oznaczeniem, co pozwala na automatyczną analizę i kontrolę transakcji przez organy podatkowe[1][4][7].

Aktualne trendy i potencjalne zmiany w stosowaniu kodów GTU

Obserwowany trend dotyczy ciągłego rozwoju narzędzi elektronicznych wykorzystywanych do kontroli systemu VAT. Kody GTU stanowią integralny element szerszego procesu cyfryzacji rozliczeń podatkowych, a dynamiczny rozwój oprogramowania księgowego wpływa na coraz wyższą automatyzację tego procesu, co ma znaczenie zarówno dla organów fiskalnych, jak i przedsiębiorców[1][6].

Możliwe kierunki zmian obejmują rozszerzanie systemu GTU na kolejne grupy produktów i usług czy integrację tych oznaczeń z innymi klasyfikacjami fiskalnymi. To ważny sygnał dla przedsiębiorców, aby stale monitorowali przepisy, gdyż regulacje mogą ulec zaostrzeniu lub zmianom w kolejnych latach[4].

Podsumowanie

Kody GTU nie dotyczą wyłącznie sprzedaży – dotyczą wyłącznie sprzedaży. Mają ścisły zakres zastosowania: czynni podatnicy VAT muszą stosować je wyłącznie dla sprzedaży określonych towarów i usług, bez obowiązku oznaczania zakupów. Najważniejsze jest ich prawidłowe wykazywanie w strukturze JPK_V7 przesyłanej do urzędu skarbowego, co jednocześnie wpływa na dokładność, transparentność i bezpieczeństwo rozliczeń podatku VAT w Polsce[1][7].

Źródła:

• [1] https://fakturownia.pl/aktualnosci/kody-gtu-czym-sa-w-jakim-celu-zostaly-wprowadzone-i-jak-je-stosowac
• [2] https://nfg.pl/blog/czym-sa-i-jaka-funkcje-pelnia-kody-gtu
• [3] https://base.com/pl-PL/blog/czym-sa-kody-gtu-kiedy-i-w-jaki-sposob-nalezy-stosowac-oznaczenia-towarow/
• [4] https://www.infakt.pl/gtu-co-to-jest-jakie-sa-kody-grup-towarowych/
• [5] https://solidnaksiegowa.com/kody-gtu-na-fakturze-kto-musi-je-stosowac/
• [6] https://www.biznesmen.com.pl/blog/post/kody-gtu
• [7] https://jpk.info.pl/jpk-v7/gtu-oznaczenie-grupowanie-towaru-uslug-plik-jpk-v7m-jpkv7k/