Na jakie usługi obowiązuje split payment?

Split payment to jedna z kluczowych metod zabezpieczenia rynku przed wyłudzeniami VAT w Polsce. Obowiązuje on dla ściśle określonych usług i towarów, szczególnie tych uznanych za narażone na nadużycia podatkowe. Mechanizm ten jest ściśle związany z transakcjami powyżej 15 000 zł brutto oraz dotyczy relacji między firmami będącymi czynnymi podatnikami VAT w Polsce. Warto szczegółowo poznać, na jakie usługi rzeczywiście nakładany jest obowiązek split payment i jakie są tego konsekwencje dla przedsiębiorców.

Na czym polega split payment?

Mechanizm podzielonej płatności, określany skrótem split payment, polega na rozdzieleniu kwoty należności z faktury – część netto trafia na rachunek sprzedawcy, natomiast część odpowiadająca podatkowi VAT przelewana jest na specjalny rachunek VAT. Takie rozwiązanie umożliwia wyłączne użycie środków z konta VAT na ustawowo określone cele, co istotnie ogranicza ryzyko wyłudzeń podatkowych.

W Polsce system ten wprowadzono jako narzędzie prewencji, przede wszystkim dla firm działających na rynkach najbardziej podatnych na nadużycia podatkowe. Z czasem split payment stał się narzędziem, które skutecznie zwiększa przejrzystość i kontrolę nad podatkiem VAT na każdym etapie transakcji B2B.

Dla kogo i kiedy split payment jest obowiązkowy?

Obowiązek stosowania split payment pojawia się w dwóch scenariuszach: pierwszym jest wyłącznie transakcja pomiędzy przedsiębiorcami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT w Polsce, a drugim przekroczenie wartości brutto faktury wynoszącej 15 000 zł. Drugi warunek musi być spełniony wyłącznie w przypadku sprzedaży towarów lub świadczenia usług zaliczanych do grupy podwyższonego ryzyka podatkowego.

Obowiązkowość korzystania z mechanizmu podzielonej płatności nie dotyczy więc wszystkich operacji, lecz jest mocno powiązana ze specyficznymi kategoriami produktów i usług wskazanymi przez ustawodawcę. Ważnym aspektem pozostaje fakt ścisłego powiązania z listą wyrobów zawarto w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Jakie usługi obejmuje obowiązkowy split payment?

Lista towarów i usług objętych obowiązkowym split payment została precyzyjnie uregulowana w przepisach podatkowych. Zawiera ponad 150 pozycji sklasyfikowanych jako mające wysokie ryzyko wyłudzeń VAT. Są to m.in. określone usługi budowlane, materiały budowlane, paliwa silnikowe, elektronika taka jak laptopy i smartfony, wyroby metalowe, metale szlachetne, a także materiały przeznaczone do recyklingu.

Mechanizm ma zatem zastosowanie w przedsiębiorstwach zajmujących się sprzedażą lub zakupem produktów z sektora przemysłu ciężkiego, elektroniki czy budownictwa, gdzie często dochodziło do nadużyć podatkowych. Każda faktura obejmująca te towary lub usługi, jeśli przekracza wyznaczony limit, musi być rozliczana z użyciem split payment.

Główne komponenty i proces działania split payment

W praktyce wdrożenie split payment wymaga posiadania dwóch rachunków bankowych: standardowego rachunku rozliczeniowego i wydzielonego rachunku VAT. Podczas realizacji transakcji płatność za fakturę dzielona jest automatycznie – środki netto trafiają do sprzedawcy, a środkami VAT można dysponować jedynie zgodnie z przepisami prawa podatkowego.

Cały proces wymaga także dostosowania systemów księgowych i bankowych, zapewniających pełną zgodność z wymogami ustawy VAT i wyjątkową przejrzystość wszystkich operacji związanych z podatkiem od wartości dodanej.

Konsekwencje i znaczenie stosowania split payment

Niewłaściwe stosowanie lub pomijanie obowiązku zastosowania split payment może skutkować dotkliwymi konsekwencjami podatkowymi. Sankcje obejmują zarówno kary finansowe, jak i odpowiedzialność osób zarządzających oraz działów księgowych odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe w firmie.

Mechanizm podzielonej płatności ma wymierny wpływ na jawność i terminowość rozliczeń podatkowych. Od momentu jego wprowadzenia można zauważyć wzrost wpływów z podatku VAT oraz wyraźne zmniejszenie liczby przypadków wyłudzeń VAT w skali kraju. Działanie split payment pozostaje pod ścisłą kontrolą zarówno ustawodawcy krajowego, jak i instytucji Unii Europejskiej, co potwierdza przedłużenie jego obowiązywania do końca lutego 2028 roku.

Podsumowanie: Usługi objęte split payment

Obowiązek stosowania split payment w Polsce dotyczy wybranych usług oraz towarów uznanych za obarczone wysokim ryzykiem podatkowym, szczególnie gdy wartość transakcji przekracza 15 000 zł brutto, a dotyczy relacji B2B między podmiotami będącymi czynnymi podatnikami VAT. W szczególności mechanizm ten obejmuje branże związane z elektroniką, paliwami, budownictwem, materiałami budowlanymi oraz wyrobami metalowymi i recyklingiem. Split payment to skuteczny instrument przeciwdziałania nadużyciom podatkowym oraz wyłudzeniom VAT, narzucający ścisły porządek i transparentność w obrocie gospodarczym.